Wintertips!
Gedrag
Aanschaf en wennen
Nachthok
Voeding Kippengevaren
Het jaar door
Ei, leg en broeden
Kuikens en hun opfok
Ziekten
Ongedierte
FAQ
Tentoonstelling
Rasvereniging
Bio-industrie
Kippenforum
Zoek/Home
Er zijn er enige typetjes die je kippen het leven zuur kunnen maken en regelmatig voorkomen:
Kalkpoten : veroorzaakt door de kalkpootmijt, een vervelend beestje dat in de poothuid tussen de hoornplaatjes op de poten huist en ervoor zorgt dat de hoornplaatjes open gaan staan en kalkachtige aanslag of korsten ontstaat omdat de poothuid probeert de ruimte tussen de openstaande hoornplaatjes op te vullen.
Er zijn wel huismiddeltjes maar beter is bij de dierenarts een preparaat te halen.
De huismiddeltjes (spijsolie, vetten eventueel "verrijkt" met petroleum, spiritus en andere voor kippen ongezonde stoffen) lijken te helpen, maar het is vooral het symptoom dat hier bestreden wordt! De kalkachtige aanslag verdwijnt, maar de mijten blijven in leven en wachten geduldig af tot je met smeren bent opgehouden om dan weer van voren af aan te beginnen.
Een goede behandeling bestaat uit drie delen:
1) de korsten verwijderen
2) de mijten bestrijden en tegelijk het hok ontsmetten
3) voorkomen nieuwe besmetting.
Stap 1
Om de korsten te verwijderen elke avond als de kippen op stok zitten de pootjes dik insmeren met Uierzalf van Bogena (Kruidvat afdeling Bodylotions). Dit is een enigszins ontsmettende zalf die goed waterbestendig en niet giftig is (en ook niet duur).
Meestal is een dag of drie dagelijks smeren voldoende, desnoods langer volhouden. Niet aan de korsten gaan pulken of trekken, deze moeten vanzelf loslaten om wondjes te voorkomen. Als het buiten koud is kun je de zalf beter binnen bewaren omdat de zalf anders hard wordt. Handig is om een plastic handschoentje aan te doen bij de toepassing omdat de zalf heel vet en waterbestendig is en slecht van de handen afgaat. Overigens is de zalf ook voor jezelf goed te gebruiken bij ruwe of beschadigde huid.
Stap 2 en 3
Daarna moeten de mijten zelf bestreden worden.Haal bij de dierenarts een middeltje hiertegen (geen vlooienpoeder o.i.d. voor hond of kat gebruiken). Een modern middel is 'Bodip' van Bogena; 1 eetlepel per 2 liter water, 1x per week poten indompelen, enige tijd herhalen tot het over is. De kalkpootmijten zullen zich ook in het bodemstrooisel bevinden, dus indien mogelijk dat ook vervangen.
Ga je de kippen behandelen ontsmet dan de zitstokken (vooral ruimte tussen zitstokken en hok) en het gehele, lege hok met Halamid (drogist, landbouwwinkel). Het mooiste weer voor dit soort klussen is een droge, winderige dag, dan is het hok snel droog. Na reiniging van het hok smeer je de uiteinden van de zitstok(ken) heel dik in met Uierzalf en dan vooral tussen de aanhechting zitstok en hok. Een eventuele overlevende mijt die de schoonmaak heeft doorstaan kan dan niet weer op de pootjes komen, maar raakt vast in de Uierzalf en gaat dood.
Op deze foto is goed het begin van kalkpoten te zien, de schubben op de poten zijn gaan uitstaan. Er is al een heel klein beetje witte aanslag te zien op de schubben links onder de ring. In dit geval kun je het beste de ring verwijderen om beter te kunnen behandelen en te voorkomen dat de ring gaat afknellen. De ring op de foto zat toch al te laag, een ring hoort boven de sporen te zitten!
(Foto gemaakt door Gita Koekkoek).
Bloedluis : deze woont niet in het bloed of op de kip maar in het hok waar de luis 's nachts op de kippen kruipt en bloed zuigt. Het is een heel klein spinachtig diertje. Bloedluis komt vooral in de zomer bij warm en vochtig weer voor. Kenmerkend is een eigenaardige geur, moeilijk te omschrijven maar heb je die eenmaal geroken dan vergeet je het nooit. Ik vind het lijken op de lucht van een natte dweil. Je kunt de kippen in het hok 's avonds onrustig horen zijn en constant met de poten horen tikken om de luizen te verwijderen. Schijn 's avonds eens met een zaklamp op de kippenpoten als de kippen op stok zitten, dan kun je ze zien.Ze zijn, als ze al bloed hebben gezogen rood (anders grijs), en krioelen over de poten heen. Bloedluis kan zeer gevaarlijk voor je kippen zijn! Bij een massale besmetting wordt zoveel bloed gezogen dat de kippen sterven! Kijk onmiddellijk het hok na wanneer de kippen de volgende verschijnselen vertonen:
Ook al zijn ze broeds of in de rui, doe toch veiligheidshalve een inspectie van het hok! Overdag kun je de bloedluis ook zien. Pak een vergrootglas en zaklamp en inspecteer het hok grondig, vooral in naden en kieren en aan de onderkant van zitstokken, mestplank en legnesten. Ook de buitenkant bekijken en dan vooral aan de onderkant van het hok als het op poten staat en onder de dakrand. Leg een vel wit papier in het hok en veeg wat stof uit het hok op het papier en kijk goed. Ook rode bloedstipjes op de eieren wijzen op bloedluis! Soms hangen in/om het hok grijze stofwebben die vol met bloedluis zitten.
Start bij bloedluis onmiddelijk behandeling om sterfte van de kippen te voorkomen! Er zijn vele huismiddeltjes bekend waarvan er naar mijn weten geen een echt werkt. Ik heb zelf in die klamme zomer van 1998 last gehad van bloedluis (althans mijn kippen dus ;0). Van alles geprobeerd en uiteindelijk een bus Beaphar 404 (of Beaphar Duivenspray) gekocht en dat werkte.
Vóór de klus: eerst even de gebruiksaanwijzing op de bus lezen, maar dat geldt voor alle bestrijdingsmiddelen. Doe oude kleren aan die direct na de klus in de wasmachine moeten (samen met de handschoenen die je gebruikte, ondergoed, sokken etc).
De klus: het hok leegmaken (verpak het strooisel in een vuilniszak en sluit deze heel goed af en bespuit de zak aan de buitenkant, doe hem meteen in de vuilnisbak) en van binnen en buiten goed bespuiten. Eieren van tevoren weghalen. De bloedluis zit overdag niet op de kippen zelf, maar woont in het hok in naden, kieren en spinrag, dus de kippen zelf hoef je niet te behandelen. Is er erg veel bloedluis dan het hok na het sprayen (wacht een uurtje om de spray goed te laten inwerken) met water uitspuiten of met een emmer heet water met bijvoorbeeld wat bleekwater uitschrobben. Na 5 dagen het hok opnieuw behandelen met Beaphar 404 of Bogena Duivenspray. Twijfel je nog of alles wel weg is dan na 5 dagen nogmaals sprayen.
Na de klus: behandeling van het hok smeer je de uiteinden van de zitstok(ken) dik in met Bogena Uierzalf (Kruidvat) en dan vooral tussen de aanhechting zitstok en hok. Een eventuele overlevende bloedluis die de schoonmaak heeft doorstaan kan dan niet weer op de pootjes komen, maar raakt vast in de Uierzalf en gaat dood.. Gebruikte hulpstukken zoals bezem, stoffer en blik etc onder water zetten in een emmer en een paar dagen laten staan. Direct douchen en je haar wassen, de luis is voor mensen ongevaarlijk maar de luis kan erg lang zonder bloed overleven, dus dan zou je werk voor niets zijn geweest. Heb je andere vogels (buiten of in huis!) let dan op dat die niet door jezelf met luis besmet worden!
Bloedluis (sterk vergroot)
Wormen. Zie je in de ontlasting wormen, dan behandelen tegen wormen.
Vaak kun je ontdekken of je kippen wormen hebben door in een plastic zakje wat strooisel uit het hok met daarbij wat verse kippenpoep te doen, gooi er iets lauw water bij en knoop het zakje goed dicht. Leg het op een warme plaats. Na enkele dagen kun je dan de wormen in het zakje zien en is het hoognodig tijd voor een wormenkuurtje! Niet alle soorten wormen kun je op deze manier ontdekken, maar veel soorten wormen wel. Het kost je alleen een plastic zakje om het eens te proberen.
Preventief ontwormen heeft geen enkele zin, het is handig omzetverhogend bedacht door de pharmaceutische industrie die dierenhouders graag bang maakt met enge foto's van opengesneden darmen met wormen. Wormen zijn een vorm van ongedierte, je kunt ongedierte dat er niet is niet behandelen, zo simpel is het ;)
Door al het overmatig behandelen van dieren met wormmiddelen zijn erg veel soorten wormen nu resistent geworden tegen vele werkzame stoffen. Dát is wat de pharmaceutische industrie met de idioot overdreven behandelingsschema's heeft bereikt.
Plus dat al die stoffen in ons milieu terecht komen! Maar ook andere onverwachte effecten: zo was de mestkever, de natuurlijke opruimer van ontlasting, vrijwel uitgestorven door de monsterlijke hoeveelheden wormmiddelen die men in de paardenwereld te pas en te onpas in hun dieren giet. Men gaat met die paarden het bos in, en daar laat het paard een lading mestballen met daarin de restanten van de ontwormmiddelen vallen.. de mestkever gaat daar dus aan kapot. Met óók als gevolg dat de mest van reeën, zwijnen etc niet meer verwerkt wordt.
Dit gaat raar klinken, maar wat wormen in een dier is normaal en kan geen kwaad. In het wild hebben vele dieren gewoon wormen en blijven daar kerngezond bij. Zou de worm zijn gastheer vernietigen, dan zou hij allang uitgestorven zijn! Daarom is het beter pas in te grijpen als die balans verstoord is, bijv door zwakte of ziekte van het dier en de wormen de macht gaan grijpen. Als we onze dieren dagelijks even observeren zien we meteen als er iets anders gaat dan normaal. We moeten gewoon wat anders gaan denken dan de doctrine die ons met de paplepel is ingegoten: weet het beter dan de natuur en vernietig alles dat voor de voeten komt.
Op mijn forum staat een uitstekend artikel over wormen waarnaar ik graag verwijs met zoals ik al eerder schreef een zeer groot voorbehoud op de middelen met Ivermectine. In het dit forumonderdeel FAQ vind je overigens érg veel deskundige info terug.
Vlooien en luizen. Je kunt een preparaat krijgen dat in de nek gedruppeld moet worden. Er is ook Birdspray te koop (dierenwinkel, Welkoop).
Gebruik geen middelen voor andere diersoorten zoals honden en katten!
Vogels kunnen hier niet tegen. Ook zijn deze middelen bestemd voor dieren die niet voor consumptie zijn en die ook geen eieren leggen. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat de kippen vlooienpoeder en dergelijke ook binnen krijgen en wie weet komen er stoffen van in de eieren!
Persoonlijk eet ik geen eieren van mijn kippen als ze met wat voor middel dan ook behandeld worden.Een ei doet er 25 uur over om zich van eicel tot gelegd ei te ontwikkelen, veiligheidshalve hou ik zelf na een behandeling een periode van drie dagen aan waarin ik de eieren van behandelde kippen niet eet of als broedei gebruik.
Kannibalisme / verenpikken
Komt vooral voor doordat de kippen te dicht op elkaar leven en/of een saaie ren hebben waarin ze zich vervelen, door voedingsfouten of ongedierte. Bij loslopende kippen komt het zelden voor.
Een enkele keer wil het wel eens spontaan voorkomen als een van de kippen een wondje heeft en de andere kippen daarvan proeven.
Vaak is het maar 1 kip die ermee begint en dat is dan vaak de hoogste in rang. Zet zodra je de eerste symptomen van elkaar pikken constateert de boosdoener enige weken apart. In de tussentijd kunnen de wondjes helen en veren weer aangroeien. Duurt dat iets langer dan de kip nog wat langer apart houden.
Vervalt de kip weer in haar oude gewoonte dan moet je de kip voortaan apart houden, wegdoen of (laten) afmaken. Doe je dat niet dan gaan alle kippen het doen en is het leed niet te overzien.
Middeltjes als de kippen met hertshoornolie of andere spullen bespuiten helpen doorgaans niet. Het vervelende is dat je daar pas achter komt als andere kippen ook beginnen met pikken.
Om te voorkomen dat dieren in een ren dit soort dingen gaan doen kun je ze een schep uit de composthoop geven, takken, bladeren en ander tuinafval in een hoek van de ren gooien, maar belangrijker is de ren zo groot en afwisselend mogelijk te maken.
Een kip wil de hele dag scharrelen en in een kale ren ben je dan snel uitgescharreld.
Bestrijdingsmiddelen, de dierenarts en huismiddeltjes
Ga niet zelf wat dokteren met huismiddeltjes zonder je daar eerst over te informeren, ook al bezweert die goede kennis je dat dit of dat zo goed helpt. Vaak worden middelen zomaar lukraak over- of ondergedoseerd toegediend (baat het niet dan schaadt het niet) en speelt het toeval een rol bij het verdwijnen van een kwaal of ongedierte. Kijk eens op het forum rond, de zoekfunctie kan prima gebruikt worden om binnen een forumonderdeel te zoeken naar informatie.
Sommige huismiddeltjes zijn volkomen onzin en gebruik van het gezond verstand helpt al veel bij de beoordeling van deze middelen. Zou je bijvoorbeeld water met bleekwater willen drinken? Nee toch? Dan lijkt het me logisch dat je dat ook niet aan je dieren geeft. Toch is dit ook een 'huismiddeltje' dat in de meeste uiteenlopende doses dan weer voor deze, dan weer voor gene kwaal wordt aanbevolen. Ons drinkwater is al licht gechloreerd en dat is al erg genoeg.
Ook moet men niet vergeten dat vroeger voor dieren lang niet zoveel middelen beschikbaar waren en dat nu veel doeltreffender middelen te krijgen zijn. Vandaar dat je huismiddeltjes beter met gezonde argwaan kunt beoordelen. Vergeet ook niet dat kippen kleine dieren zijn, een dosis van het een of ander voor een groter dier kan heel verkeerd uitpakken, zeker op vogels. Tevens kan het rommelen met huismiddelen kostbare tijd verloren doen gaan, omdat gerichte behandeling uitblijft en het dan wel eens te laat kan zijn.
Tenzij de dierenarts het voorschrijft en doseert, gebruik nooit op eigen (of andermans) houtje middelen die voor kippen niet zijn toegelaten of ontworpen.
Heel erg in is momenteel het te pas en te onpas toedienen van middelen op basis van Ivermectine (bijvoorbeeld Ivomec, Animec, Panomec). Dit is een middel tegen parasieten bij schapen, koeien en paarden. Toch is veel op internet te lezen dat mensen de klepel hebben horen luiden maar geen idee hebben waar de Ivermectine-klok hangt en dit ook willen toepassen bij hun honden, katten en ook kippen. Dit, terwijl deze huisdieren elk apart zoveel verschillen van de grote landbouwhuisdieren waar de middelen voor bestemd zijn.
Bovendien eet je van kippen de eieren (en eventueel het vlees) en weet je niet wat voor effecten je van middelen kunt verwachten. Zo wordt voor varkens bijvoorbeeld na behandeling met Ivermectineprodukten een "wachttijd" (dat is de tijd tussen de behandeling met een middel en het moment van slachten) van 28 dagen opgelegd! Voor niet-melkgevend rundvee is de wachttijd zelfs maar liefst 42 dagen, aan melkgevend rundvee mag het middel niet eens verstrekt worden! Onderzoeken hebben echter uitgewezen dat er na de wachttijd nog steeds resten van het middel in het vlees zitten! Maar de resten zouden 'binnen de norm' vallen. Mijn persoonlijke norm is een stuk minder ruim dan die de overheid voor mij bedenkt ;)
De adressenlijst van dierenartsen voor vogels in Nederland en België heb ik verhuisd naar het kippenforum, omdat daar veel meer mensen komen wordt er dan ook eerder gewezen op ontbrekende of gewijzigde adressen, zodat de lijst actueler is. KLIK